➥ Hình 1
➥ Hình 2
Từ năm 2013, Google đã có dự án Project Loon — dùng khinh khí cầu mang Internet đến mọi nơi xa xôi trên thế giới. Khinh khí cầu hoạt động bằng năng lượng mặt trời, có thể điều khiển từ xa, di chuyển trong gió ở độ cao 20km, kết nối với ăngten và trạm tiếp nhận trên mặt đất. Tiếp đó Google đã phóng tên lửa mang theo 6 vệ tinh wifi lên không gian (hình 1). Dự kiến năm 2019 Google sẽ phóng tổng cộng 60 vệ tinh như vậy, hoàn thành bước đầu dự án phủ sóng wifi ở bất cứ nơi nào như trên núi cao, sa mạc, vùng cực hay hải dương (trừ vùng điểm mù và góc chết). Theo đó, chỉ cần sử dụng một router được lắp pin có trị giá chưa tới vài chục USD làm thiết bị lặp (repeater) là có thể truy cập mạng. Khi đó tường lửa Great Firewall tức hệ thống kiểm duyệt mạng internet lớn nhất của Trung Quốc xây dựng xem như không còn tác dụng (hình 2).
Khác với Google, Facebook sẽ sử dụng máy bay không người lái do chính hãng phát triển để phủ sóng Internet trên toàn cầu, ngay cả ở những khu vực hẻo lánh khó tiếp cận. Cuối Tháng 6 - 2017, Facebook cho biết đã hoàn thành chuyến bay thử nghiệm thứ hai của Aquila. Aquila là máy bay không người lái (drone) do mạng xã hội lớn nhất thế giới phát triển từ năm 2015 với mục đích phát sóng wifi đến những vùng xa xôi chưa có điều kiện tiếp xúc với Internet.
Drone của Facebook chạy bằng năng lượng mặt trời, có sải cánh lên đến 43m, hơn cả Boeing 747, rộng 34m nhưng nặng chỉ khoảng 400kg nhờ sử dụng vật liệu sợi carbon. Nó được thiết kế để bay ở độ cao khoảng 18km trong suốt vài tháng. Tham vọng của Facebook là đưa Internet đến với 7 tỷ người trên Trái đất, nhất là những vùng hẻo lánh, điều kiện kinh tế khó khăn. Mark Zuckerberg tuyên bố Internet là cách để con người thoát nghèo, cải thiện chất lượng giáo dục, y tế… “Vẫn có khoảng cách và khó khăn lớn ở các nước đang phát triển trong việc kết nối và tham gia vào nền kinh tế tri thức”, Mark Zuckerberg từng chia sẻ. “Chúng tôi muốn một đứa trẻ ở Ấn Độ chưa bao giờ tiếp cận máy tính nhưng vẫn có thể sở hữu một chiếc điện thoại giá rẻ và sử dụng Internet. Chúng tôi tin, mọi người đều xứng đáng có quyền truy cập Internet”.
➥ Hình 3
➥ Hình 4
Trong khi đó, Elon Musk (hình 3) — nhà sáng lập và CEO của hãng công nghệ không gian SpaceX — đang có tham vọng phủ sóng Internet trên toàn cầu bằng vệ tinh (hình 4). Hãng này đã gửi đơn xin phép lên Ủy ban Truyền thông liên bang (FCC) để được phóng 4.425 vệ tinh có chức năng cung cấp Internet lên không gian. Hiện có khoảng 1.419 vệ tinh đang hoạt động xung quanh Trái đất, có khoảng 2.600 vệ tinh đã ngừng hoạt động nhưng vẫn trôi nổi trên không gian. Với 4.425 vệ tinh dự kiến phóng lên không gian, SpaceX sẽ đưa lên không gian số lượng vệ tinh nhiều hơn tất cả các loại vệ tinh đã và đang có hiện nay.
Bên cạnh các vệ tinh gửi lên không gian, SpaceX sẽ phải xây dựng các ăngten thu phát sóng trên khắp địa cầu để nhận và gửi dữ liệu từ các vệ tinh về mặt đất.
Tuy nhiên, theo hồ sơ của SpaceX nộp lên FCC, các vệ tinh của hãng không chỉ là những vệ tinh viễn thông đơn thuần. Mỗi vệ tinh của SpaceX sẽ có khối lượng khoảng 386kg với kích thước khoảng bằng một chiếc xe Mini Cooper, bay quanh Trái đất ở nhiều độ cao khác nhau, từ 1.150km đến 1.275km.
Dự án của SpaceX sẽ được chia ra làm hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên SpaceX sẽ phóng 1.600 vệ tinh lên quỹ đạo, sau đó là giai đoạn hai với 2.825 vệ tinh được phóng lên ở các cao độ khác nhau.
9g30 ngày 16-5-2019 (giờ Hà Nội), SpaceX phóng 60 vệ tinh phát sóng Internet lên không trung quĩ đạo thấp (400km) kèm theo kế hoạch phóng 400 vệ tinh để bắt đầu cung cấp dịch vụ Internet toàn cầu vào cuối năm 2020 thì thế giới chợt bừng tỉnh. Hóa ra Trung Quốc đã chậm chân. 5G của Huawei sẽ trở lên lỗi thời, khi mà trong vòng vài năm tới Elon Musk sẽ cung cấp dịch vụ Internet khắp toàn cầu, với tốc độ nhanh hơn 5G từ 10-50 lần. Khi ấy người ta không cần hệ thống cáp quang chạy dưới biển hay trên mặt đất nữa. Cuối năm 2020 khi SpaceX cung cấp dịch vụ Internet toàn cầu bằng 800 vệ tinh, cán cân công nghệ viễn thông giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ quay 180 độ, Mỹ sẽ bỏ lại Trung Quốc xa về phía sau.
Thế giới thay đổi quá nhanh. Nếu Trung Quốc có Huawei của Nhậm Chính Phi, thì Mỹ có SpaceX của Elon Musk. Nhậm Chính Phi mới nghĩ đến Internet và viễn thông mặt đất, còn Elon Musk nghĩ đến Internet và viễn thông vệ tinh trên không trung và trong vũ trụ nữa.
“Với việc triển khai 800 vệ tinh đầu tiên, SpaceX có thể cung cấp Internet băng thông rộng miễn phí cho toàn cầu”, SpaceX chia sẻ. “Một khi hoàn tất việc tối ưu toàn bộ vệ tinh, hệ thống có thể cung cấp băng thông rộng lên đến 1Gbps/người dùng trên toàn cầu”.
Tốc độ 1Gbps trên toàn cầu được xem là một tốc độ siêu ấn tượng, khi mà tốc độ Internet trung bình trên toàn cầu tính đến hết năm 2015, theo báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Akamai, chỉ ở mức 5.1Mbps, chậm hơn gấp 200 lần so với tốc độ lý tưởng trong dự án của SpaceX.
Elon Musk cho biết toàn bộ hệ thống của SpaceX sẽ phải mất 10-15 tỷ USD hoặc hơn để xây dựng thành công.
Nguyễn Phú Yên (tổng hợp)
Bài về chủ đề Mới mẻ-Thời đại:
